E-BOOK: DE MYTHEN VAN STEPHEN FRY
Op die tegenstelling is, mede door het wegvallen van de kapitalist pur sang, de rijke uitbuiter, de hele moderne westerse maatschappij gebaseerd. Dit omdat van de arbeider en dus ook van arbeid in de klassieke zin van het woord, een zich voor een habbekrats afbeulende sloeber, geen sprake meer is. Weg baas, weg knecht!
De werknemer als zzp’er, als pakjes- en maaltijdbezorger! Blijkbaar een nogal aanlokkelijk perspectief gezien de toestroom aan economische vluchtelingen richting het welvarende Europa. Liever hier omkomen in een Marxistisch gezien, omgekeerd, vervreemdende weelde dan daar sterven van de honger! Een nogal makkelijke keuze, waarvoor dan wel eerst de Middellandse Zee overgestoken moet worden.
Ook de intellectuelen, de bazen van het denken, zijn als groep inmiddels aan een flinke erosie onderhevig. Mede door de toenemende automatisering en de opkomst van de informatie technologie, dat van een maatschappij, de burgers als geheel, een nogal voorspelbare rij eentjes en nulletjes maakt. Met vreemd genoeg als resultaat een chaotische en een met de dag onvoorspelbaarder en ook onoverzichtelijke wereld, waardoor de kwetsbaarheid toe neemt, conform het gezegde: eenheid maakt macht.
Ontbreekt deze eenheid dan kan er ook geen vuist meer gemaakt worden naar de boze buitenwereld. Dan kunnen hackers en de verspreiders van nepnieuws, plus degenen die daar de faciliteiten voor bieden, zoals Facebook en Twitter, de zaak in hun voordeel beslechten. Het maken van megawinsten hand in hand met het manipuleren van de burger met een internetaansluiting. Iedereen dus inmiddels. Wat weinig goeds beloofd voor de toekomst.
Vandaar de roep om regulering van de techreuzen zodat de malafide praktijken van duistere informatievoorziening aan banden wordt gelegd. Wat wel eens een utopie kan blijken met de komst van complexe zelflerende algoritmen. Ja, de Zuckerbergen van deze wereld zullen ons wel altijd een stap voor zijn! Geen mens of regering die het deksel terugkrijgt op de digitale doos van Pandora. Hoeveel openbare ondervragingen ook.
Vroeger, heel vroeger, in de Antieke tijd, bij de Oude Grieken, had men tegen de op de loer liggende verzwakking van de samenleving, het uiteenvallende, het fragmenterende, een uitstekend middel: de mythen! Pandora zelf dus! Maar dan in verhaalvorm.
Het mondeling aan de toehoorders over te brengen medicijn tegen chaos en anarchie en het daarmee gepaard gaande geweld. Door de vaak bloedige vertellingen over wrede goden en halfgoden bleef de Atheens burger bij de les. Oorlogen mochten gevoerd blijven worden, ja, moesten dat zelfs, maar dan wel tegen een vijandige buitenstaander, zoals de Perzen of de Spartanen. Niet onderling.
Anders aten de Atheners elkaar nog op, net als Kronos zijn kinderen. De mythe dus als middel bij uitstek voor het bewaren van de lieve vrede onderling zodat stad en staat konden bloeien als nooit tevoren. Een concept dat met de opkomst van het oorlogszuchtige Romeinse rijk en z’n vreedzame, meer vrouwelijke opvolger: het christendom, geen opgeld meer deed.
De mythe werd op die manier z’n eigen mythe. Een bonte verzameling al dan niet leerzame verhalen voor gymnasiasten, waar men als ongeletterde beter niet de vingers aan kon branden. Geen volkse wijsheid dus meer, zoals oorspronkelijk in de Oudheid.
Daar heeft de Engelse auteur en acteur Stephen Fry iets aan gedaan: het schrijven van een boek over de Griekse mythen, maar dan in een modern jasje gestoken. Met daarbij de kanttekening dat hij zich beperkt tot de mythen die handelen over het strikt individuele. Slechts oog hebbend voor de meer sprookjesachtige kant van de vertellingen. Jammer genoeg geen aandacht voor de mythen die handelen over het ontstaan van de aarde zelf met z’n bewoners.
De eerder genoemde wrede oppergod Kronos wordt bijvoorbeeld in een enkel zinnetje afgedaan als iemand met de onvriendelijke gewoonte tot het verorberen van z’n concurrenten. Terwijl er aan een mythologische bijfiguur als Narcissus een flink aantal bladzijden gewijd wordt. Wat het idee doet postvatten dat het Stephen Fry niet te doen was om het doorgronden van het meer wetenschappelijke karakter van de mythe, maar dat het hem eerder om het meer anekdotische, onderhoudende ging. Vanuit dit oogpunt dient men dit boek dan ook te lezen.
Daarbij is het lofwaardig dat Stephen Fry, zoals hij in het voorwoord schrijft, de in aantal en inhoud duizelingwekkende Griekse vertellingen, de mythen, voor iedereen toegankelijk wil maken en niet alleen voor mensen met een klassieke opleidingen, zoals hij zelf. Waarbij men het soms belerende toontje als lezer op de koop dient toe te nemen.
Wat overblijft is een best wel onderhoudend boek te noemen, dat hopelijk nieuwe belangstelling opwekt voor het oeroude fenomeen van de mythe. Want als een wereld die bijna bezwijkt onder de digitale informatie iets nodig heeft dan is het wel een vertelling die orde schept in de vreselijke chaos van het elektronische, van het de gebruiker verslindende online-gebeuren, zij het gedrukt of als ebook.
Nu alleen nog de rust en het geduld voor het lezen ervan. Tablet en smartphone even in de onderste lade van het dressoir. Of staat de moderne Kronos van het internet ons dat niet meer toe?! Aan iemand als Stephen Fry om daar het antwoord op te geven.
Selexyzebooks
Auteur: Stephen Fry
Uitgever: Thomas Rap
ISBN: 9789400406650
Digitaal formaat: EPUB met digitaal watermerk
Prijs e-book: €6,99
Te verkrijgen bij Bol.com
