SEROTONINE ALS FALEND LIBIDINEUS HERSENSTOFJE IN DE NIEUWE ROMAN VAN MICHEL HOUELLEBECQ. EEN E-BOOK DAT NIET OP DE READER VAN EEN IN HET HEDENDAAGSE FRANKRIJK GEÏNTERESSEERDE LEZER MAG ONTBREKEN
Hoe kun je iets weten dat je niet kent? Iemand als Ludwig Wittgenstein zou het misschien weten, maar er verder het zwijgen toe doen omdat de taal dan niet voldoet aan z’n belangrijkste vereiste: woorden gekoppeld aan feiten. Door hem de elementaire volzin genoemd. Gaat men terug in de tijd dan gaapt er vanaf een bepaald punt een geestelijke leegte omdat de wereld van de zuigeling zich per definitie afspeelt in het pre linguale. Oftewel feiten zonder woorden.Vandaar de leerplicht.
Niet bij Michel Houellebecq. Die wil nog wel eens in interviews op Freudiaanse wijze uit wijden over z’n liefdeloze moeder die hem als baby weinig affectie schonk. Een baby met het geheugen van een olifant dus. Of gedeeltelijk.
Wat de vraag oproept naar de oorsprong: het karakter in ruwe vorm, als primitieve voorbode voor het latere aan onveranderlijke aard, gemoed, inborst, of het beschouwende ego, ik, het mij, als verenigend principe in een mensenhoofd? Wat volgens de filosoof Kant vooraf gaat aan de waarneming. Zonder ik geen boom, tafel of stoel om op te zitten.
Is de schaal eenmaal gebroken en het jonge reptiel naar buiten gekropen dan geen weg terug meer voor een snel in omvang toenemend vraatzuchtig monster. Economie en de haar ten dienst staande maatschappelijke structuren het leven van de moderne mens in elkaar snijdende banen leidend. Conflict uitlokkend principe van een ratrace. Als kind van de rekening het steeds naast het geluk grijpende individu en men er beter aan zou doen het ongeluk te vermijden in plaats van de tegenhanger ervan na te streven. Van de wereld een hels pandemonium van slechtheid en wedijver makend.
Wat er meteen ook de belangrijkste motor van is geworden na het wegvallen van de godsdienst als houvast. Wetenschap dat veel minder oog heeft voor het hogere dan voor het lagere in de mens bij het beklimmen van de apenrots. Voor het gros der tweebenige een meelijwekkende vertoning.
De onthouding als beste medicijn. Met andere woorden: het aan banden leggen van de macht- en lustbevrediging. Wat in de regel alleen een doorgewinterde boeddhist lukt na een leven van meditatie en ascetisme.
Niet de gemiddelde westerse in het niemandsland van een midlifecrisis ronddolende veertiger, zoals de hoofdpersoon in de nieuwe roman Serotonine van Michel Houellebecq: Florent-Claude Labrouste beleidsmedewerker bij het ministerie van landbouw. Een door depressies geteisterd mens vanwege een verstoorde werking van een neurotransmitter in z’n hoofd. Resultaat: een neerwaarts gerichte gemoedsstemming.
Serotonine als een niet alleen voor vrolijkheid, maar ook voor de mannelijke geslachtsdrift onontbeerlijk stofje. Helaas heeft de kunstmatige opwekking ervan via het maag-darmkanaal impotentie tot gevolg. Dat wordt op de eerste bladzijde van het boek meteen duidelijk als twee goed gevormde meiden in strakke jeans de banden van hun auto op spanning brengen bij een benzinestation langs een Spaanse snelweg, nauwlettend gadegeslagen door de hoofdpersoon. Die bij het zien van het opwindende tafereel niet of nauwelijks spanning in het kruis voelt.
Die bij het zien van het opwindende tafereel niet of nauwelijks spanning in het kruis voelt. Zichzelf tijdens een korte tussenstop de helpende hand biedend, want hij kan de fraai gevormde achterwerken maar niet vergeten. Wat niet besteed is aan z’n jonge heer.
Voor een Fransman een misschien grotere schande dan voor een Duitser of Noor. Wel de gewaarwording wat men de hogere vorm van lustbeleving zou kunnen noemen: begeerte naar seks zonder dat er aan de belangrijkste voorwaarde kan worden voldaan. Schromelijk tekortschieten op het gebied van het voorstadium der menselijke voortplanting vanwege het eronder houden van een ernstige vorm van neerslachtigheid.
Niet iets om echt vrolijk van te worden als man. Dat wordt de van z’n dagelijkse portie Captorix afhankelijke hoofdpersoon dan ook niet. Wel de lezer. Niets vermakelijker dan het gadeslaan van het zinloze gespartel van een niet eens echt onsympathiek medemens. Het doet het eigen tekortschieten even naar de achtergrond verdwijnen.
Literatuur dus zoals men die het liefst leest, ook in een tijd van ontlezing. Houellebecq zou Houellebecq niet zijn als er ook niet het nodige aan vermakelijk tegen de achtergrond van de hedendaagse maatschappelijke problematiek te lezen viel.
Eerst is er de relationele breuk met z’n geisha, z’n twintig jaar jongere Japanse vriendin Yuzu. Door hem een berekend spook genoemd met het nodige aan aanstootgevende porno op haar pc (seks met meerdere mannen en ook met dieren). Wat de vrouw niet krijgt aan lichamelijke liefde dat vindt via het web vanzelf z’n weg naar de harde schijf. Resulterend in de vlucht naar buiten van haar vriend vanwege een doods en dor geslachtsleven.
De roman wint er aan diepgang door. Bijvoorbeeld wanneer z’n enige vriend en studiegenoot ter sprake komt. Een man van adellijke afkomst, een landbouwingenieur die boer is geworden en hard werkt voor de kost van de vroege ochtend tot de late avond. Wat weinig mag baten in een tijdsgewricht van subsidies en de plotselinge opheffing ervan in het Neoliberale Europa van de EU.
Door de afschaffing van de melkquota gaat z’n verdienste snel naar beneden en hij een armoedig bestaan tegemoet gaat. Iets waar hij zich tegen verzet, terwijl z’n Normandische mede-boeren de een na de ander een eind aan hun leven maken. Niet allemaal de loop van een jachtgeweer tegen het hoofd zetten. De wat strijdbaarder vee- en landbouwer gaat tot actie over.
Een snelweg wordt bezet. Op hilarische wijze beschreven door Houellebecq in Serotonine. En dat voordat de gele hesjes van zich lieten spreken.
En dat voordat de gele hesjes van zich lieten spreken. Een beweging voortgekomen uit maatschappelijke frustratie van het buitengesloten zijn. Het verlammende gevoel van een ongrijpbare elite die over de inwoners van Frankrijk beslissen, niet alleen in Parijs, maar in toenemende mate ook in Brussel.
Niet alleen in Frankrijk voor een grimmige sfeer zorgend. De onvrede hoopt zich op Europese schaal op en zal ooit een weg naar buiten vinden. Gewelddadig of niet. De tijdgeest dus bij de hoorns gevat in Serotonine door de Franse meester van het mens- en maatschappij kritische proza. Ook als e-book inmiddels te krijgen. Vandaar deze korte bespreking van Serotonine.
Selexyzebooks