WIE EEN MEESLPEND EBOOK WIL LEZEN DIE DOWNLOAD ‘DE KAT EN DE GENERAAL’ VAN NINO HARATISCHWILI. O.A. BIJ LIBRIS.
Een oorlog wordt niet alleen tussen legers en soldaten gevoerd. Er vindt een minstens zo harde strijd op leven en dood plaats in de hoofden en harten van de burgers die ermee geconfronteerd worden. Daders en slachtoffers die weer nieuwe slachtoffers maken. Zo was het in de Tweede Wereldoorlog met bijvoorbeeld de overlevenden van de concentratiekampen, maar ook met de leden van het actieve verzet.
Althans degenen die het met flink wat geluk overleefd hebben, vaak met het nodige bloed aan de handen. Zoals beschreven in De aanslag van Harry Mulisch. Achteraf blijkt dan meestal pas hoe groot de dwaling is geweest. De vrede mag dan wel zijn getekend, maar de geestelijke wond is er niet minder groot door.
Het lijkt wel of de geboorte, het op de wereld gezet zijn van een mens, in bepaalde periodes van de geschiedenis z’n gram op gruwelijke wijze haalt. Het bijna verplicht oversteken van ravijnen vol aan gewelddadige rampspoed.
Dat was niet alleen met de Tweede Wereldoorlog het geval, maar ook met het uiteenvallen van het Sovjet Rijk in de jaren negentig van de vorige eeuw. Alweer een vage geschiedenis inmiddels, maar dan wel een bloedige. Niet zozeer wat betreft de confrontatie met het Westen, met de Navo. Die gelukkig uit bleef.
Nee, dat bloedige geweld vond veel meer plaats binnen de grenzen van het ooit zo machtige rode rijk. Namelijk in de landen die tot het voormalige communistische machtsblok behoorden, zoals Georgië, maar ook Tsetsjenië. Deze landen werd het niet gegund hun eigen weg te gaan, sterker de nieuwe machtshebbers in het Kremlin deden er politiek en militair gezien alles aan dit te verhinderen.
Iets waar het meeslepend ebook De kat en de generaal van Nino Haratischwili (Tbilisi, 1984) over gaat. Het is niet haar eerste roman. Eerder schreef ze een familie-epos met als titel ‘Het achtste leven’. Alom geroemd door de critici als een fenomenaal boek. Twaalfhonderd bladzijdes handelend over zes generaties van een Georgische familie.
De Kat en de generaal beslaat 680 pagina’s aan schuld en boete. Wat je noemt een meeslepend ebook. Verwijten en tekortkomingen en de ermee gepaard gaande bestraffing als een bijna niet weg te denken thema in de Russische literatuur. Net als de eruit oprijzende hoofdpersonen. De ziel, het geweten, flink bezoedeld, zoals bij de Russische oligarch die z’n carrière begon als ‘generaal’ tijdens de Tsjetsjeense oorlog.
Hij is met z’n negentienjarige dochter Ada een nieuw leven begonnen in Berlijn. Een stad waarvan de delen nog maar nauwelijks aan elkaar gegroeid zijn na een gedwongen opdeling van bijna veertig jaar. Veroorzaakt door het systeem waarvan Alexander Orlow als ‘de generaal’ de exponent bij uitstek is. Rijk geworden met de verkoop van staatsbedrijven door het Kremlin.
Een paar jaar eerder verkrachtte hij als militair in de Eerste Tsetsjeense oorlog een achttienjarig meisje. Iets dat hem als een brandmerk zal blijven achtervolgen. De generaal behoort tot het selecte groepje sluwerikken dat de brokstukken van de voormalige Sovjet-Unie opkoopt ten behoeve van exorbitante zelfverrijking.
Een land, wereld bijna, door Nino Haratischwili omschreven als ‘een fascinerend, wetteloos El Dorado: het zich over elf tijdzones uitstrekkende oermonster dat door een paar mannen was opgedeeld en verkocht.’ Een roman ook een beetje als een kleine lappendeken van Griekse mythes en Russische klassiekers. Iets dat absoluut geen afbreuk doet aan het verhaal dat ze ons (ebook) lezers te vertellen heeft.
Al klinkt dat verhaal soms een beetje kitscherig en gelikt. Het is wel degelijk de harde realiteit die ze ermee beschrijft, bijvoorbeeld die van de jonge generatie die naar het Westen vlucht, een generatie waar ze zelf ook min of meer toe behoort. Geen wonder dat het raak en meeslepend is wat ze te vertellen heeft. Zo gezegd uit de eerste hand.
Bijvoorbeeld wanneer ze schrijft dat het leek of ze in het beloofde land kwam, net als de rest van de uit de voormalige Sovjet-Unie weggevluchte jongeren. ‘Ze vonden los werk, ze kregen de kruimels toegeworpen, maar geen reële kansen, ze werden naar taal- en bijscholingscursussen gestuurd, kregen het advies om praktische banen aan te nemen omdat hun zweverige en zonderlinge beroepen (zoals linguïst in Oud-Grieks, specialist in de kunst- en cultuurgeschiedenis van de Italiaanse Renaissance, kinderboekillustrator of solfègelerares) voor het dagelijks leven in het Westen niet geschikt bleken.’
Half of helemaal niet in het leven geslaagde burgers, waarvan de kinderen inmiddels vloeiend Duits spreken. Helaas ook de boot van het maatschappelijk welbehagen missen. Tussen twee werelden, die van hun ouders en voorouders en die van het Duitsland waar ze in leven, vermorzeld dreigen te worden.
Hoewel de schrijfster misschien wat minder zijpaden had kunnen bewandelen is De kat en de generaal een waardige opvolger van het alom geroemde ‘Het achtste leven.’ Ook verkrijgbaar als ebook.
Selexyzebooks
