AUDIOBOOKS TE KUST EN TE KEUR. EEN BEETJE E-HELP IS WEL GEBODEN!
Er zijn niet alleen ebooks te lezen op een reader, maar ook audiobooks te beluisteren. Wat overigens ook op een smartphone kan. De omvang van het scherm speelt immers bij het beluisteren geen rol. Maar het is misschien toch wel handig om alles op het gebied van elektronisch lezen en luisteren op één apparaat te hebben: de reader. Een bibliotheek vol met lees- en luistergenot. Men kan een favoriet ebook dan zowel horen als zien op het scherm. Voortkomend uit dezelfde creatieve bron. Want het gaat uiteindelijk om de geschreven tekst van een auteur. Het liefst eentje van naam. Wat dat betreft verschilt een koper van ebooks en luisterboeken weinig van de aloude koper van gedrukte exemplaren.
Feit is dat audiobooks, de te beluisteren versie van een ebook, het snelst groeiende segment zijn op het gebied van digitaal publiceren. Een niet meer weg te denken vorm van het zogenaamde elektronische uitgeven. Luisteren kan men immers overal. Wat dan ook massaal gebeurt. Getuige de vele oordopjes met of zonder draad, die men op tal van manieren ziet gebruikt worden op straat door wandelaars en fietsers, maar ook door passagiers in tram, bus, trein, vliegtuig en niet te vergeten de bestuurders van auto’s. Hopelijk niet alleen voor het horen van een muziekdienst als Spotify.
Onderzoek heeft uitgewezen dat ruwweg 1 op de 10 met een draadje richting de oren een gesproken tekst beluisterd bijvoorbeeld de audioweergave van een ebook. Wat iets rustgevend schijnt te hebben. Anders dan het zien van de tekst. Wat natuurlijk ook te maken heeft met de kwaliteit van de te beluisteren tekst. Maar dat is in de regel echt wel vakkundig gebeurt door ervaren insprekers waardoor de teksten prettig in het gehoor liggen. Een vak dan wel een kunst op zich. Wat, afhankelijk van het onderwerp, een bijzonder rustgevende uitwerking kan hebben op een geagiteerd stel hersens.
Zo was in de Volkskrant onlangs nog te lezen dat iemand die moeilijk de slaap kon vatten doordat de gedachten maar door bleven malen in het hoofd, het geslaagd vertrekken richting dromenland pas lukte na het beluisteren in de slaapkamer van een paar voorgelezen bladzijden uit een audiobook. Wat misschien ook met het slaapverwekkende van de tekst zelf te maken kan hebben. Feit is dat wat men hoort meteen diep doordringt in de menselijke geest. Dieper dan wat men ziet. Wat misschien inderdaad een rustgevend iets in zich bergt. Zo spreekt een mooie muziekmelodie ook meteen tot de verbeelding. Veel meer dan de noten op een blad papier. Wie weet is dat met een voorgelezen tekst ook wel een beetje zo? Wat het audiobook alleen maar aan populariteit zal doen winnen. Iets dat bevestigd wordt door de verkoopcijfers.
In behoorlijk wat rapporten uit 2018 komt het beeld naar voren dat het audiobook aan belang wint. Na onderzoek in Amerika bleek dat liefhebbers van audiobooks gemiddeld 15 exemplaren per jaar kopen online. 57% van de ondervraagden was er bovendien stellig van overtuigd dat het beluisteren van audiobooks een goede manier is om een boek ook daadwerkelijk tot de laatste letter tot je te nemen. Een ebook loopt een veel grotere kans ongelezen te blijven op de reader. Ook is het een tamelijk jeugdig publiek dat naar audiobooks luistert: in doorsnee jonger dan 45 jaar.
Verder heeft onderzoek aan het licht gebracht dat 1 op de 5 volwassenen een audiobook heeft beluisterd. Een toename van 14 naar 18 procent. Tegenover een percentage van 1 op 4 dat een ebook gelezen heeft. Gedrukte boeken blijven zowel in Amerika als Europa de meest populaire vorm van lezen. Zo heeft 67 procent van de Amerikanen het afgelopen jaar een papieren boek gelezen. Een percentage dat in Europa ongeveer op hetzelfde niveau ligt. Met de ontlezing valt het dus op zich nog wel mee. Als er maar kwaliteit geleverd wordt voor ogen én oren.
Om bij de schelpen te blijven: de groei in de verkopen van het audiobook hebben een blad als de New York Times doen besluiten een maandelijkse bestsellerslijst te publiceren van gesproken en te beluisteren teksten. Met als argument dat levendige en groeiende belangstelling voor het audiobook de behoefte heeft doen ontstaan voor een onpartijdige, betrouwbare bron voor het bijhouden van de best verkopende exemplaren op luistergebied in het land. Een top 10 van favoriete luisterwaar.
Waar verkooplijstjes zijn daar zijn ook kopers. De groeiende behoefte dus aan een onpartijdige bij te houden stand van zaken. Zo ging het met het gedrukte boek, het ebook en zo gaat het nu ook met het audiobook. Om het in geld uit te drukken, want het blijft natuurlijk gewoon handel: in 2018 werd voor meer dan 3 miljard dollar aan audiobooks verkocht in Amerika. Een toename van bijna 25 procent, afgezet tegen de verkopen op luistergebied in 2017. Dat zijn natuurlijk niet alleen ingesproken romans, maar ook doe- en dieetboeken. En het nodige op onderwijskundig gebied. Alles eigenlijk dat ingesproken kan worden en waar luisteraars voor zijn te vinden. Op de wat langere termijn is er zelfs sprake van een trend (2012 tot heden) waarbij sprake is van dubbele groeicijfers van de verkoop van audiobooks per jaar.
Misschien dat daar meerdere oorzaken voor zijn te vinden. Het is bijvoorbeeld een onloochenbaar gegeven dat de wereld een tamelijk gespannen gebeuren is geworden. Mede door de digitale revolutie van de afgelopen decennia. De gemiddelde werknemer is 24 uur per dag bereikbaar via het mobieltje, het scherm van de pc dan wel de tablet. Wat men op kantoor niet af heeft gekregen, daar werkt men thuis aan verder.
Reden waarom nogal wat mensen bezwijken onder de prestatiedruk. Een zogenaamde burn-out. Zich uitend in depressies en innerlijke onrust. Zoals hierboven al gezegd kan iemand die lijdt aan slapeloosheid vanwege het door blijven malen van gedachten in het hoofd veel baat hebben bij een te beluisteren tekst. Hoe simpel ook. Men is dan even in een andere, veel rustigere wereld, geleid door wat men hoort. De innerlijke, onrustige stem wordt dan het zwijgen opgelegd.
Meer dan kijken en zien doet luisteren de hersens even tot rust komen. Niet voor niets is het bij boeddhisten gebruikelijk om langdurig naar een galm te luisteren, geproduceerd op zogenaamde klankschalen. Ze komen daardoor in een hogere soort van geestelijke concentratie. Iets dat wellicht een vergelijkbaar effect heeft bij het luisteren naar een audiobook. In ieder geval gaat men dan meer in de inhoud op dan bij het alleen lezen van de tekst. Wat de basis is van hoorspelen. Ook in de opvoeding van jonge kinderen gaat het in de eerste plaats om luisteren.
Niet voor niets worden kinderen door ouders voorgelezen voor ze gaan slapen. Onderzoek heeft uitgewezen dat ze dan ook sneller en beter leren spreken later. Wat weer een voorwaarde is voor een gezonde, evenwichtige geestelijke ontwikkeling als volwassene. Misschien dat juist audiobooks dat lang vergeten en vertrouwde gevoel van het luisteren naar een voorlezende vader of moeder terug in de herinnering brengt. Niets vertrouwder dan dat. Het audiobook als zegen dus voor een rustige geest in een drukke wereld.
Maar niet alleen voor een onrustige geest is het audiobook een zegen. Ook voor ouderen is het ware uitkomst. Alleen al door het minder worden van het gezichtsvermogen. Boeken met extra grote letters worden nauwelijks gedrukt. Ook het vasthouden van een fysiek boek is bij sommige ouderen vanwege een tremor een ware opgave. Ook bij hen zijn audiobooks dus een ware uitkomst. Lekker achterover leunen in een makkelijke stoel en dan luisteren naar een voorgelezen verhaal.
Geen wonder dat de directeur van Hachette Book Group, een van de grootste uitgevers ter wereld, David Shelley, zei dat audiobooks geen kortstondige hype is. Volgens hem kan het zelfs uitgroeien tot ‘een van de grootste onderdelen van onze uitgeverij. Helemaal gezien het feit dat de verkopen van audiobooks de laatste twee jaar zijn verdubbeld. Het is een totaal andere manier van het overdragen van onze boeken aan de kopers. Het is vrijwel zeker dat audio een centraal onderdeel gaat worden van ons bedrijf.’
In navolging van Hachette Book Group heeft ook de bekende uitgever Penguin Random House de afdeling audiobooks flink uitgebreid. Het zal een centrale rol gaan spelen in Engeland voor wat betreft de verkoop van het betere luisterboek. Waar een klein leger van insprekers voor ingehuurd is. Wat het komt nu eenmaal bij het audiobook op de stem aan van degene die het verhaal voorleest in een speciale van alle geluidsgemakken voorziene studio. Niet onderdoende voor die van een aloude platenmaatschappij, voor zover die nog bestaan. Er worden voor bestsellers bekende acteurs aangetrokken die er met hun stem voor moeten zorgen dat ook het audiobook bovenaan de verkooplijst komt.
Naast acteren een bijzonder lucratieve bezigheid. Geen wonder dat het bedrijf Audible in Canada in het open gat sprong van luisterrechten. Dit omdat literaire agenten vergeten waren de audiorechten mee te verkopen met gedrukte exemplaren aan uitgevers. Daar heeft Audible op agressieve wijze handig op ingespeeld door zoveel mogelijk rechten vast te leggen voor audiobooks. Dit alles resulterend in een flink aantal te beluisteren uitgaven. Met een aandeel van 27 procent wereldwijd heeft Audible het grootste segment van verkochte audiobooks. Ze rekenen daarvoor een maandelijks abonnement voor het onbeperkt downloaden van luisterboeken. Maar ze zijn ook gewoon individueel te koop. Hoewel dat aan de prijzige kant is, vergeleken met andere uitgevers.
De grootste online webwinkel ter wereld, Amazon, biedt voor zogenaamde Prime Members, een behoorlijke hoeveelheid te downloaden audiobooks aan. Een luisterabonnement dat omgerekend € 11,52 per maand kost.
Hier te lande doet o.a. Bol.com van zich spreken op het gebied van het luistergebeuren. Het online bedrijf biedt een abonnement van € 8,99 aan voor het onbeperkt downloaden van audiobooks. Waarbij het de eerste maand gratis is. Er is een ruime keuze van maar liefst 30.000 luisterboeken ingesproken door tal van bekende acteurs. Voor elk wat wils dus.
Verder zijn er nog wat kleinere online uitgevers actief op het gebied van audiobooks zoals als 123luisterboek.nl. De te downloaden exemplaren zijn te koop voor een bedrag van tussen de drie en vijftien euro. Geen maandelijks abonnement dus. Wel een ruim aanbod aan luisterboeken in alle genres, van spannend tot diepzinnig.
Afsluitend kan geconcludeerd worden dat het audiobook aan een niet te stuiten opmars bezig is op luistergebied. Lezen dat op den duur overgaat in luisteren. Mogelijk dat de schrijver van de toekomst zich direct tot een luisterend publiek gaat richten. Wat de literatuur alleen maar ten goede komen. Papier is dus niet slechts veranderd in een scherm, maar ook in geluidsgolven. Wat weer nieuwe mogelijkheden met zich mee brengt in het tot zich nemen van teksten.
Selexyzebooks
